Ελληνικοί λαϊκοί χοροί: Ζεϊμπέκικο

από τον Σωτήρη Ταξιάρχη Ιακώβου
Το ζεϊμπέκικο, αν και ξεκίνησε ως χορός της Μικρασίας, στις μέρες θεωρείται λαϊκός χορός και, μάλιστα, ανήκει στους ρεμπέτικους χορούς. Είναι, ίσως, ο μοναδικός χορός στο είδος του που δε διέπεται από κανόνες, φιγούρες και βήματα, αλλά είναι καθαρά αυτοσχεδιαστικός χορός. Ορίζεται από την ψυχοσύνθεση και τον σεβντά του χορευτή.

Πρόκειται για χορό με τέμπο 9/8, τον οποίο χόρευαν αρχικά οι ζεϊμπέκηδες, απ’ όπου πήρε και το όνομά του. Σύμφωνα με την ιστορία, οι ζεϊμπέκηδες ήταν φυλή ανυπότακτων πολεμιστών, τους οποίους χρησιμοποίησε ο Σουλτάνος το 19ο αιώνα ως βοηθητικά αστυνομικά σώματα. Διατηρούσαν δικές τους συνήθειες και φορούσαν μια εθνική ενδυμασία που τόνιζε τη θεματολογία του χορού τους.

Κατ’ άλλους, το ζεϊμπέκικο προέρχεται από τις λέξεις «Ζευς» και «Βάκχος» και θεωρείται ότι σαν χορός μιμείται το μάζεμα των σταφυλιών από τα αμπέλια και την τοποθέτησή τους στα πανέρια.

Όπως και να ‘χει, ο αρχαϊκός χορός της Θράκης που τον μετέφεραν οι ζεϊμπέκηδες στη Μικρά Ασία και τον επανέφεραν στην Ελλάδα οι πρόσφυγες το 1922, έχει ολοκληρώσει τον ιστορικό του κύκλο και δε συναντάται πια με τη μορφή που χορευόταν. Στις μέρες μας, θεωρείται λαϊκός χορός και έχει διαφοροποιηθεί αρκετά, διατηρώντας όμως το βασικό βηματισμό και το ρυθμό των εννέα ογδόων.

ΚΙΝΗΣΗ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΤΕΛΕΣΗ ΑΥΤΟΥ ΤΟΥ ΧΟΡΟΥ ΕΙΝΑΙ ΚΥΚΛΙΚΗ, ΚΑΙ ΤΑΥΤΟΧΡΟΝΩΣ ΠΕΡΙΣΤΡΟΦΙΚΗ. ΔΗΛΑΔΗ, Ο ΧΟΡΕΥΤΗΣ ΠΕΡΙΣΤΡΕΦΕΤΑΙ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΑΞΟΝΑ ΤΟΥ, ΚΑΙ ΤΑΥΤΟΧΡΟΝΩΣ, ΣΧΗΜΑΤΙΖΕΙ ΚΥΚΛΟΥΣ ΓΥΡΩ ΑΠΟ ΕΝΑ ΝΟΕΡΟ ΣΗΜΕΙΟ(ΕΝΙΟΤΕ ΚΑΙ ΦΑΝΕΡΟ, Π.Χ ΕΝΑ ΜΠΟΥΚΑΛΙ Η ΕΝΑ ΠΟΤΗΡΙ, ΑΝΑΛΟΓΩΣ ΜΕ ΤΟ ΕΙΔΟΣ ΤΗΣ ΧΟΡΕΥΤΙΚΗΣ ΦΙΓΟΥΡΑΣ). ΜΙΜΕΙΤΑΙ ΔΗΛΑΔΗ ΤΗΝ ΚΙΝΗΣΗ ΤΗΣ ΓΗΣ ΠΕΡΙ ΤΟΝ ΑΞΟΝΑ ΤΗΣ, ΚΑΙ ΓΥΡΩ ΑΠΟ ΤΟΝ ΗΛΙΟ. ΠΡΟΚΕΙΤΑΙ, ΔΗΛΑΔΗ, ΓΙΑ ΑΥΤΟΝΟΜΟ ΧΟΡΟ ΕΝΟΣ ΑΤΟΜΟΥ, ΠΟΥ ΕΚΤΕΛΕΙ ΚΥΚΛΙΚΕΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΣΤΡΟΦΙΚΕΣ ΚΙΝΗΣΕΙΣ. ΚΑΙ ΑΞΙΖΕΙ ΝΑ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΟΥΜΕ ΟΤΙ ΕΑΝ ΣΗΚΩΘΟΥΝ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΑΤΟΜΑ ΓΙΑ ΝΑ ΧΟΡΕΨΟΥΝ ΖΕΙΜΠΕΚΙΚΟ, ΟΣΑ ΚΑΙ ΑΝ ΕΙΝΑΙ ΑΥΤΑ, ΤΟ ΚΑΘΕΝΑ ΧΟΡΕΥΕΙ ΑΠΟΜΟΝΩΜΕΝΟ ΑΠΟ ΤΑ ΑΛΛΑ, ΣΧΗΜΑΤΙΖΟΝΤΑΣ ΤΟΥΣ ΔΙΚΟΥΣ ΤΟΥ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥΣ ΚΥΚΛΟΥΣ. ΟΙ ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΙ ΣΕ ΑΥΤΟ ΑΦΟΡΟΥΝ ΤΟΣΟ ΣΤΟ ΣΥΜΠΑΝΤΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ, ΟΣΟ ΚΑΙ ΣΤΟ ΓΗΙΝΟ. ΣΤΟ ΣΥΜΠΑΝΤΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ ΣΥΜΒΟΛΙΖΕΙ ΤΟΥΣ ΠΛΑΝΗΤΕΣ, Η ΜΑΛΛΟΝ ΤΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΠΕΡΙΦΕΡΟΝΤΑΙ ΓΥΡΩ ΑΠΟ ΤΟΝ ΔΙΚΟ ΤΟΥΣ ΗΛΙΟ. ΣΤΟ ΓΗΙΝΟ ΕΠΙΠΕΔΟ, ΣΥΜΒΟΛΙΖΕΙ ΤΗΝ ΤΑΣΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΝΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΤΑΙ ΓΥΡΩ ΑΠΟ ΤΟ ΔΙΚΟ ΤΟΥ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ.

ΜΕ ΑΥΤΟ ΖΕΙ, ΚΑΙ ΑΥΤΟ ΜΟΝΟ ΒΛΕΠΕΙ, ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΣΥΝΕΙΔΗΤΟΠΟΙΕΙ ΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΑΛΛΩΝ. ΜΕ ΤΟ ΔΙΚΟ ΤΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΥΠΟΦΕΡΕΙ. ΟΙ ΦΙΛΟΙ ΤΩΝ ΧΟΡΕΥΤΩΝ, ΟΙ ΟΠΟΙΟΙ ΓΟΝΑΤΙΣΤΟΙ ΚΤΥΠΟΥΝ ΠΑΛΑΜΑΚΙΑ, ΣΤΟ ΜΕΝ ΣΥΜΠΑΝΤΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ ΣΥΜΒΟΛΙΖΟΥΝ ΤΟΥΣ ΑΠΛΑΝΕΙΣ ΑΣΤΕΡΕΣ ΠΟΥ "ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΟΥΝ" ΜΕΝ ΤΟΥΣ ΚΥΚΛΟΥΣ ΤΩΝ ΠΛΑΝΗΤΩΝ ΠΕΡΙ ΤΟΝ ΗΛΙΟ, ΔΙΟΤΙ ΤΟΥΣ ΑΦΟΡΑ ΑΦΟΥ ΑΝΗΚΟΥΝ ΣΤΟ ΙΔΙΟ ΠΛΑΝΗΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ(ΠΑΡΕΑ), ΑΛΛΑ ΔΕΝ ΜΕΤΕΧΟΥΝ ΣΤΗΝ ΧΑΡΑΞΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΤΟΥ ΕΝ ΛΟΓΩ ΠΛΑΝΗΤΟΥ ΠΕΡΙ ΤΟΝ ΗΛΙΟ.

ΣΤΟ ΓΗΙΝΟ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΕΠΙΠΕΔΟ, ΣΥΜΒΟΛΙΖΟΥΝ ΤΟ ΟΙΚΕΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΕΚΕΙΝΟΥ ΠΟΥ ΥΠΟΦΕΡΕΙ. ΔΗΛΩΝΟΥΝ ΟΤΙ ΣΥΜΠΑΣΧΟΥΝ (ΠΑΛΑΜΑΚΙΑ ΡΥΘΜΟΥ), ΑΛΛΑ ΣΤΗΝ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ Ο ΚΑΘΕΝΑΣ ΒΙΩΝΕΙ ΜΟΝΟΣ ΤΟΥ ΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΟΥ, (ΜΟΝΑΧΙΚΟΣ ΧΟΡΟΣ) ΚΑΙ ΜΟΝΟΣ ΘΑ ΒΡΕΙ ΤΗΝ ΛΥΣΗ (ΠΟΥ ΕΠΙΖΗΤΕΙ ΚΑΝΟΝΤΑΣ ΚΥΚΛΟΥΣ ΓΥΡΩ ΑΠΟ ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΟΥ)