Niels Henrik Abel (1802-1829)
Ένα αστέρι της μαθηματικής σκέψης και έρευνας, που έσβησε πρόωρα... Ο Άμπελ (φωτογραφία από νορβηγικό χαρτονόμισμα) από πολύ μικρός έδειξε κλίση στα μαθηματικά και μόλις στα 21 του ως φοιτητής στο Όσλο κατάφερε να αποδείξει ότι οι ρίζες της γενικής εξίσωσης 5ου βαθμού δεν είναι δυνατόν να εκφραστούν με ριζικά (όπως συμβαίνει με τις ρίζες των εξισώσεων μικρότερου βαθμού).
Ο Νιλς Άμπελ (Niels Abel) γεννήθηκε το 1802 στο χωριό Finnoy της Νορβηγίας. Ήταν το δεύτερο παιδί μιας οικογένειας με επτά παιδιά. Το 1815 ο Άμπελ εισήλθε στο καθεδρικό σχολείο του Όσλο όπου η κατάσταση ήταν κακή. Το 1813 ιδρύθηκε το πανεπιστήμιο του Όσλο και όλοι οι καλοί καθηγητές του καθεδρικού σχολειού είχαν μετακινηθεί στο πανεπιστήμιο. Ο Άμπελ έβρισκε το σχολείο βαρετό και ήταν μέτριος μαθητής. Τα πράγματα όμως άλλαξαν σημαντικά όταν διορίστηκε στο σχολείο ο χαρισματικός μαθηματικός Μπερντ Χόλμποε. Ο Χόλμποε διέκρινε το ταλέντο του Άμπελ στα μαθηματικά, δημιούργησε ζεστή σχέση μαζί του και τον ενθάρρυνε να μελετήσει μαθηματικά υψηλού επιπέδου. Η τύχη όμως εγκατέλειψε τον Άμπελ νωρίς. Το 1820 πέθανε ο πατέρας του και η πολυπληθής οικογένεια βρέθηκε σε δεινή οικονομική κατάσταση. Ο Άμπελ δεν είχε χρήματα να συνεχίσει τις σπουδές του και επιπλέον έπρεπε να φροντίσει την οικογένειά του. Ο Χόλμποε συγκέντρωσε χρήματα από τους φίλους του και βοήθησε τον Άμπελ να συνεχίσει τις σπουδές του στο πανεπιστήμιο του Όσλο από όπου αποφοίτησε το 1822.
Μετά την αποφοίτησή του ταξίδεψε στην Κοπενχάγη για συνεργασία με δανούς μαθηματικούς. Μετά την επιστροφή του ζήτησε οικονομική βοήθεια από το πανεπιστήμιο του Όσλο για να επισκεφτεί τους κορυφαίους μαθηματικούς της Γαλλίας και της Γερμανίας. Επειδή όμως δεν ήξερε γαλλικά και γερμανικά αφιέρωσε δυο χρόνια μαθαίνοντας τις δυο ξένες γλώσσες παράλληλα με την έρευνα του στα μαθηματικά.
Το 1824 δημοσιεύτηκε η πρώτη σημαντική του εργασία με την οποία αποδείκνυε ότι ήταν αδύνατη η λύση της εξίσωσης 5ου βαθμού λύνοντας έτσι ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα της εποχής του. Η εργασία δημοσιεύτηκε στα γαλλικά και ήταν συνοπτική επειδή δημοσιεύτηκε με δικά του έξοδα. Ήθελε οπωσδήποτε να την έχει μαζί του στο ταξίδι που σχεδίαζε στο εξωτερικό. Το 1825 έλαβε υποτροφία από την κυβέρνηση να επισκεφτεί μαθηματικούς στο εξωτερικό.
Στο Βερολίνο συναντήθηκε με τον μαθηματικό Αύγουστο Κρέλλε και έγιναν φίλοι. Η γνωριμία αυτή αποδείχτηκε πολύ χρήσιμη επειδή ο Κρέλλε σχεδίαζε να εκδώσει ένα νέο περιοδικό όπου ο Άμπελ θα μπορούσε να δημοσιεύσει τις εργασίες του. Στη συνέχεια επισκέφτηκε το Παρίσι όπου δεν έτυχε καλής υποδοχής. Το έργο του ήταν άγνωστο στη Γαλλία και ο Άμπελ δεν το προέβαλε επειδή ήταν ντροπαλός. Έτσι αναγκάστηκε να επιστρέψει στο Βερολίνο και την περίοδο αυτή δημοσίευσε μερικές εργασίες στο περιοδικό του Κρέλλε. Τα χρήματά του όμως τελείωσαν και η υγεία του επιδεινώθηκε. Ο Κρέλλε προσπάθησε να τον πείσει να μείνει στο Βερολίνο μέχρι να του βρει θέση σε κάποιο γερμανικό πανεπιστήμιο. Ο Άμπελ επέστρεψε στο Όσλο το 1827 και συνέχισε να δημοσιεύει εργασίες χρεωμένος και με κακή υγεία. Στις 8 Απριλίου του 1829 ο Κρέλλε πληροφορούσε τον Άμπελ ότι του βρήκε θέση σε ένα πανεπιστήμιο της Γερμανίας. Ήταν όμως αργά. Ο Άμπελ είχε πεθάνει δυο μέρες νωρίτερα σε ηλικία 27 ετών. Ο πρόωρος θάνατος διέκοψε τη λαμπρή πορεία ενός εξέχοντος μαθηματικού.
Παρά την σύντομη ζωή του το έργο του άντεξε και επηρέασε σημαντικά την εξέλιξη των μαθηματικών. Ο Άμπελ άφησε τη σφραγίδα του στις ελλειπτικές συναρτήσεις και στη θεωρία των ομάδων. Όλοι οι σύγχρονοι μαθηματικοί διδάσκονται τις αβελιανές ομάδες και τους αβελιανούς μετασχηματισμούς. Το νορβηγικό κράτος εξέδωσε προς τιμήν του γραμματόσημα και χαρτονομίσματα και του έστησε ανδριάντα στο Όσλο ενώ η επιστημονική κοινότητα έδωσε το όνομά του σε έναν κρατήρα στη σελήνη.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου