Χρωματιστές ερμηνείες: Ψυχανάλυση για… αποχρώσεις

από την Γεωργία Τσιώρου

Κάθε μέρα βρίσκονται μπροστά μας και τα θεωρούμε δεδομένα. Κάποια στιγμή στο σχολείο μάθαμε για κάποια φάσματα και μήκη κύματος. Στην πραγματικότητα, όμως, η ανάλυση και η επίδραση των χρωμάτων προχωράει πολύ πιο πέρα από την απλή θέαση. Η χρωματολογία έχει εξελιχθεί σε ένα ενδιαφέρον παιχνίδι που παίζει με τα όρια της επιστημονικής παρατήρησης και της πολιτισμικής παράδοσης. Για του λόγου το αληθές, ιδού τι «κρύβουν» ορισμένα από τα συνηθέστερα χρώματα:

ΜΑΥΡΟ
Το μελανό χρώμα έχει συνδεθεί όσο κανένα με αρνητικές ψυχολογικές προεκτάσεις. Θυμίζει το σκοτάδι, το μυστηριώδες κενό, τον θάνατο. Το μαύρο χρώμα είναι στην ουσία η απουσία απόχρωσης.

Στις δυτικές κοινωνίες, συμπεριλαμβανομένης και της δικής μας, το μαύρο έχει συνδεθεί με το πένθος και προκαλεί θλίψη και φόβο. Οι απαισιόδοξες πτυχές της θέασης του συγκεκριμένου χρώματος μπορούν να εντοπιστούν στην ανεξάντλητη λαϊκή σοφία, η οποία έχει καθιερώσει φράσεις όπως: «έχω τις μαύρες μου», «έχει τα μαύρα του τα χάλια», «μαύρη λίστα», «έριξε μαύρη πέτρα», «μαύρη μαγεία».

Ωστόσο, πέρα από αυτές τις εκδοχές, η ψυχολογία μας λέει ότι το μαύρο μπορεί να συμβολίζει την δυναμική πιθανότητα και την εξουσία. Άλλωστε, τα μαύρα ενδύματα θεωρούνται πως προσφέρουν κομψότητα σε όποιον τα φοράει, κάνοντάς τον να δείχνει πιο αδύνατος.

ΛΕΥΚΟ
Ο μεγάλος αντίπαλος του μαύρου, το λευκό χρώμα αποτελεί την άλλη όψη του νομίσματος: Από τη μία παραπέμπει σε αθωότητα, απλότητα, νεανικότητα και χαρά. Η επιλογή κάθε νύφης στην –κατά το κλισέ- «πιο ευτυχισμένη ημέρα της ζωής της» μπορεί να μας πείσει για τα παραπάνω.

Παρ’ όλα αυτά, το κάθε χρώμα έχει τις δικές του ερμηνείες ανάλογα την κουλτούρα στην οποία μελετάται. Έτσι, για τους ανατολικούς πολιτισμούς από την άλλη, το άσπρο είναι το πιο φρικιαστικό, πένθιμο χρώμα. Οι συνειρμοί που μπορούν να γίνουν με την ψυχρότητα του χιονιού ή τον φόβο και το αίσθημα αποστείρωσης που προκαλείται από τις λευκές στολές γιατρών στο ούτως ή άλλως λευκό περιβάλλον ενός νοσοκομείου δείχνουν τον δρόμο για μια εναλλακτική θεώρηση του λευκού. Όσο για τους ψυχολόγους... σηκώνουν λευκή σημαία.

ΜΠΛΕ
Αγαπημένη απόχρωση των χρωματολόγων, το μπλε λέγεται πως είναι το πιο χρήσιμο «εργαλείο» της χρωματοθεραπείας. Αποπνέοντας ηρεμία, γαλήνη, δροσιά, το μπλε συνδέεται με την θάλασσα και τον ουρανό, που απλώνονται απέραντα και αποτελούν πηγή ζωής και έμπνευσης.

Οι ψυχολόγοι λένε πως αν καθίσεις για λίγο σε ένα δωμάτιο βαμμένο μπλε, σε λίγο θα νιώσεις δροσιά και γαλήνια συναισθήματα να σε κατακλύζουν. Αντίθετα, αν βρεθείς σε ένα κόκκινο δωμάτιο, ζέστη και ενέργεια θα είναι το αποτέλεσμα που θα νιώσεις.

ΚΟΚΚΙΝΟ
Μιας και το αναφέραμε, το κόκκινο κερδίζει την θέση του πιο έντονου χρώματος, με τις περισσότερες ψυχολογικές προεκτάσεις και συμβολισμούς σε κάθε κοινωνία.