5 παράξενες συμπεριφορές ζώων που η επιστήμη δεν μπορεί να εξηγήσει

από την Γεωργία Τσιώρου

Τα ζώα κάνουν πολλά περίεργα πράγματα, μερικά από τα οποία ακόμα και σήμερα οι επιστήμονες δεν μπορούν να εξηγήσουν το γιατί. Στην παρακάτω λίστα, παρουσιάζονται 5 περιπτώσεις, τις οποίες παρόλο που οι ειδικοί τις γνωρίζουν και τις έχουν μελετήσει, εντούτοις δεν μπορούν να δώσουν μια απάντηση.

1. Αυτοκτονίες ζώων

Αν και δεν αναφέρεται συχνά, υπάρχουν πάρα πολλές περιπτώσεις με ομάδες ζώων που «αυτοκτόνησαν» χωρίς να υπάρχει κάποιος προφανής λόγος. Από τις πιο πρόσφατες περιπτώσεις (μέσα στο 2009) είναι η αυτοκτονία 28 αγελάδων στην Ελβετία, κάνοντας ένα άλμα θανάτου από έναν βράχο σε μια περίοδο τριών ημερών και το ξέβρασμα στις παραλίες της Καλιφόρνιας εκατοντάδων τεράστιων καλαμαριών. Αλλά εκτός από μεμονωμένα περιστατικά, υπάρχουν και κάποια που συμβαίνουν κάθε χρόνο, όπως π.χ. στην Jatinga, της Ινδίας, όπου εκατοντάδες πουλιά από διάφορα είδη κάνουν μια βουτιά θανάτου στο έδαφος κάθε χρόνο, αλλά και ομάδες τρωκτικών, πέφτουν στην θάλασσα και κολυμπούν προς το ανοιχτό ωκεανό μέχρι να εξαντληθούν και να πνιγούν.

Από πότε συμβαίνει…
Αν και οι άνθρωποι συνήθως δεν καταγράφουν τις αυτοκτονίες των ζώων, εντούτοις υπάρχουν μελέτες από το 1800 που προσπαθούν να εξηγήσουν το γιατί συμβαίνει.

Θεωρίες…
Κάποιοι υποστηρίζουν ότι φταίνε οι ατμοσφαιρικές συνθήκες που δημιουργούν σύγχυση (ειδικά στην περίπτωση των πτηνών) κάνοντας τα να πέφτουν στην γη. Αυτό όμως δεν εξηγεί τις αυτοκτονίες στα ζώα της ξηράς και της θάλασσας.
Υπάρχει βέβαια και η θεωρία «ακολουθώ τον αρχηγό», κατά την οποία, το «λάθος» του αρχηγού της ομάδας, παρασύρει και τα υπόλοιπα μέλη, στον θάνατο. Αλλά υπάρχουν περιπτώσεις όπου τα ζώα αυτοκτόνησαν μεμονωμένα (όπως με τις αγελάδες) πράγμα που βγάζει και αυτήν την θεωρία ελλιπή.
Η θεωρία που έχει σχέση με τα μαγνητικά πεδία της γης, θα έπρεπε να έχει επιπτώσεις σε όλα τα ζώα που χρησιμοποιούν τα μαγνητικά πεδία για τον προσανατολισμό τους, ενώ η θεωρία που κάνει λόγο για ένα είδος ενστίκτου, που έχει σχέση με την διατήρηση του πληθυσμού σε ένα συγκεκριμένο αριθμό, οδηγώντας στον θάνατο τα «παραπανίσια» μέλη, δημιουργήθηκε για να δώσει μια απάντηση στην μαζική αυτοκτονία των τρωκτικών και μόνο.

2. Οι μέλισσες εξαφανίζονται

Φαίνεται ότι ο πληθυσμός των μελισσών μελιού, μειώνεται σταδιακά κάθε χρόνο εδώ και αρκετά χρόνια και κανείς δεν ξέρει το γιατί. Εάν αυτό το νέο συνδυαστεί και με την περίφημη αναφορά του Αϊνστάιν που είπε ότι ο κόσμος θα πεθάνει όταν εξαφανιστούν οι μέλισσες, τα νέα είναι αρκετά ανησυχητικά.

Από πότε συμβαίνει…
Οι επιστήμονες παρατήρησαν για πρώτη φορά αλλαγή στον πληθυσμό των μελισσών, ήδη από το 1972, αλλά η δραματική πτώση στον πληθυσμό τους ξεκίνησε το 2006. Πρώτα παρατηρήθηκε στην Αμερική και την Ευρώπη, αλλά το 2007 αναφέρθηκαν περιπτώσεις μείωσης του πληθυσμού και στην Ταϊβάν. Τα τελευταία νέα, αναφέρουν το ίδιο φαινόμενο και στην Ινδία αλλά και τη Βραζιλία.

Θεωρίες…
Υπάρχουν αρκετές θεωρίες που έχουν να κάνουν με ιούς, κακή διατροφή των μελισσών ή για φυτοφάρμακα. Κάποιοι αναφέρονται σε ακτινοβολία από τις κεραίες κινητής τηλεφωνίας, άλλη θεωρία έχει να κάνει με μαζικές μεταναστεύσεις των μελισσών προς «άγνωστη κατεύθυνση» ενώ υπάρχει και θεωρία που έχει να κάνει με την υπογεννητικότητα.
Δυστυχώς, καμιά από τις θεωρίες μέχρι σήμερα δεν κατάφερε να δώσει μια πειστική απάντηση γι’ αυτό το φαινόμενο, το οποίο εξακολουθεί να προβληματίζει και να ανησυχεί τους ειδικούς.

3. Η παράξενη διατροφική συνήθεια των αγελάδων

Όταν οι αγελάδες δεν πέφτουν από γκρεμούς, συνήθως τρώνε. Έχετε παρατηρήσει ποτέ τίποτα περίεργο όταν οι αγελάδες τρώνε; Λοιπόν, δεν το είχε παρατηρήσει κανείς, μέχρι την στιγμή που Γερμανοί επιστήμονες άρχισαν να εξετάζουν τις δορυφορικές φωτογραφίες μέσω του Google Earth. Τότε ήταν που παρατήρησαν ότι όλες οι αγελάδες, παντού, είναι στραμμένες ταυτόχρονα προς τον βορά ή τον νότο ενώ τρώνε.
Ξέρουμε ότι τα περισσότερα ζώα (και οι αγελάδες) μπορούν να ανιχνεύουν τα μαγνητικά πεδία του πλανήτη, αλλά αυτό δεν απαντάει στην ερώτηση : Γιατί το κάνουν αυτό?

Από πότε συμβαίνει…
Εδώ είναι το περίεργο. Είναι σίγουρο ότι τα ζώα συμπεριφέρονταν πάντα με αυτόν τον τρόπο, απλά κανείς δεν το είχε προσέξει. Έπρεπε να γίνει μια τυχαία παρατήρηση μέσω των δορυφορικών φωτογραφιών από κάποιους. για να ξεκινήσει να ξετυλίγεται το κουβάρι.

Θεωρίες…
Αρχικά θεωρήθηκε ότι η αιτία για αυτήν την παράξενη συμπεριφορά είναι η θέση του ήλιου ή η κατεύθυνση του ανέμου. Αλλά αυτό το φαινόμενο παρατηρείται στο σύνολο των αγελάδων, οπότε και η θεωρία έχει κενά. Μια πρόσφατη θεωρία, λέει ότι αυτή η συνήθεια έχει να κάνει με τον τρόπο που βόσκει η αγελάδα. Χρησιμοποιώντας αυτήν την τακτική, (και όχι βόσκοντας τυχαία) γλυτώνει, από το να πέσει πάνω σε τμήμα του χωραφιού που το έχει βοσκήσει μια άλλη αγελάδα ή ακόμα και η ίδια. Καλή σαν θεωρία, αλλά οι μέχρι τώρα παρατηρήσεις, δεν έχουν δείξει τέτοιου είδους «ευφυΐα».

4. Αλλάζει η φωνή της μπλε φάλαινας

Οι επιστήμονες έχουν κάνει κάποια παράξενα πράγματα στο όνομα της επιστήμης. Στην προκειμένη περίπτωση, πίσω στη δεκαετία του ‘60, ορισμένοι επιστήμονες θέλησαν να καταγράψουν το τραγούδι των μπλε φαλαινών, γεμίζοντας τους ωκεανούς με μικρόφωνα. Σαράντα χρόνια αργότερα, κάποιος είχε την ιδέα να μελετήσει των τεσσάρων δεκαετιών το υλικό με τις φωνές των φαλαινών, καταλήγοντας σε μια περίεργη ανακάλυψη: Το τραγούδι κάθε γαλάζιας φάλαινας στον κόσμο, γίνεται «βαθύτερο» κάθε χρόνο.

Από πότε συμβαίνει…
Το μόνο σίγουρο είναι ότι συμβαίνει τα τελευταία 40 χρόνια, αλλά πιθανόν να είναι πολύ παλιότερο το φαινόμενο. Η μείωση είναι μικρή, μόλις μερικά κλάσματα του hertz ανά χρόνο, αλλά είναι σταθερή και συνεχής.

Θεωρίες…
Μια από τις θεωρίες έχει σχέση με την υπερθέρμανση του πλανήτη, αλλά και με την ηχορύπανση των θαλασσών. Ωστόσο, οι επιπτώσεις της υπερθέρμανσης του πλανήτη στους ωκεανούς, δεν ευσταθεί, διότι οι αλλαγές στην οξύτητα και την πυκνότητα που θα μπορούσε να προκαλέσει μια αλλαγή, την οποία οι φάλαινες θα έπρεπε να αντισταθμίσουν είναι τόσο μικρές, που σε καμία περίπτωση δεν εξηγεί την πολύ μεγαλύτερη αλλαγή στην φωνή της φάλαινας.
Η ηχορύπανση θα μπορούσε να είναι μια πιο λογική εξήγηση. Ακριβώς όπως όταν βρίσκεστε σε ένα γεμάτο μπαρ, προσπαθείτε να τραβήξετε την προσοχή του σερβιτόρου μιλώντας σε χαμηλότερο κλειδί, έτσι και οι φάλαινες, προσαρμόζονται κάθε χρόνο στην ολοένα αυξημένη ηχορύπανση των ωκεανών. Το ότι όμως, υπάρχει μεταβολή στην συμπεριφορά ταυτόχρονα σε όλες τις φάλαινες, σε όλους τους ωκεανούς, ακριβώς με τον ίδιο τρόπο, αφήνει αρκετά «κενά» και σε αυτήν την θεωρία.

5. Μυρμήγκια με τη συλλογική νοημοσύνη

Τα μυρμήγκια μας καταπλήσσουν για αιώνες. Οι επιστήμονες έχουν ανακαλύψει ότι λειτουργούν με ένα είδος συλλογικής νοημοσύνης, που τα επιτρέπει όταν είναι σε ομάδες χιλιάδων ή εκατομμυρίων, να ρυθμίζουν τη συλλογική τους θερμοκρασία, να ξεπερνούν εμπόδια, ακόμα και να σκοτώνουν θηράματα πολύ μεγαλύτερα τους. Το εκπληκτικό είναι ότι όσο πιο πολλά μυρμήγκια υπάρχουν, τόσο πιο έξυπνα είναι στο σύνολό τους.

Από πότε συμβαίνει…
Τα μυρμήγκια της Αφρικής και της Νότιας Αμερικής αποτελούν δύο διαφορετικές ομάδες, οι οποίες είχαν έναν κοινό πρόγονο από την Κρητιδική Εποχή. Στρατοί από μυρμήγκια ταξιδεύουν και τρομοκρατούν τα ζώα για τουλάχιστον 65 εκατομμύρια χρόνια. Άρα υποθέτουμε ότι η συλλογική νοημοσύνη, είναι κάτι που το είχαν από πάντα.

Θεωρίες…
Η θεωρία Swarm, είναι ίσως μια καλή εξήγηση για το φαινόμενο αυτό. Οι επιστήμονες έχουν βγάλει το συμπέρασμα ότι ενώ τα επιμέρους μυρμήγκια φέρονται «χαζά», ως ομάδα καταφέρνουν να πάρουν σωστές αποφάσεις εξαιτίας του τρόπου με τον οποίο το κάθε μυρμήγκι αλληλεπιδρά με τα υπόλοιπα.