Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων

από την Γεωργία Τσιώρου

Με κεντρικό σύνθημα «είμαστε πρόσφυγες, όχι λαθρομενάστες» αλλά και με παραδοσιακές συνταγές και μουσική από τη Σομαλία, το Αφγανιστάν και το Σουδάν, γιορτάστηκε για πρώτη φορά η Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων στην πλατεία Κουμουνδούρου.

Βασικός στόχος της εκδήλωσης ήταν να έρθει σε επαφή η ελληνική κοινωνία με το ζήτημα των προσφύγων, να γνωρίσει τις συνήθειες και τον πολιτισμό τους, να κατανοήσει τα προβλήματα και τις ανάγκες της ιδιαίτερης αυτής κοινωνικής ομάδας, όπως αναφέρεται από το ελληνικό φόρουμ προσφύγων, το οποίο διοργάνωσε την εκδήλωση.

Ο εκπρόσωπος του Συλλόγου Αφγανών στην Ελλάδα Μουχαμαντί Γιονούς είπε ότι «η κοινωνία σιωπά, βλέποντας να καταπατούνται τα δικαιώματα των προσφύγων και δεν πιέζει για να δοθούν λύσεις στο τόσο ιδιαίτερο ζήτημα της υποδοχής και της παροχής ασύλου».

Στην εκδήλωση παραβρεθηκε η σύμβουλος του υφυπουργού Προστασίας του Πολίτη σε θέματα μετανάστευσης και προσφύγων Αφροδίτη Αλ Σάλεχ, η οποία εξέφρασε την πρόθεση της κυβέρνησης οι πρόσφυγες να φιλοξενούνται σε ανθρώπινες συνθήκες και να εξετάζονται τα αιτήματά τους.

Ο σύμβουλος του υφυπουργού σε θέματα μετανάστευσης και προσφύγων του υπουργού Υγείας Απόστολος Κρυωνίδης χειροκροτήθηκε, λέγοντας ότι «το ελληνικό κράτος οφείλει μία μεγάλη συγνώμη όχι μόνο προς τους πρόσφυγες αλλά και προς τους Έλληνες πολίτες για την παταγώδη αποτυχία των πολιτικών του».

Μιλώντας για την πολιτική για το άσυλο η Καίτη Κεχαγιόγλου από την Ύπατη Αρμοστεία για τους πρόσφυγες εξέφρασε την ελπίδα ότι θα γίνουν πράξη οι εξαγγελίες της κυβέρνησης, ενώ από το Συμβούλιο για τους πρόσφυγες ο Λάζαρος Πετρομελιδης υπογράμμισε ότι «η κατάσταση στο άσυλο σήμερα είναι η χειρότερη που υπήρξε ποτέ».

Η 20η Ιουνίου έχει ανακηρυχθεί από τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών ως «Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων» με αφορμή την συμπλήρωση 50 ετών από την υπογραφή της σύμβασης της Γενεύης που αφορά στο νομικό καθεστώς των προσφύγων.

Αξίζει να σημειωθεί ότι σήμερα υπάρχουν 43 εκατομμύρια πρόσφυγες σε όλο τον κόσμο.
Η Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων καθιερώθηκε για πρώτη φορά με απόφαση της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ στις 4 Δεκεμβρίου του 2000 και πρωτογιορτάσθηκε στις 20 Ιουνίου 2001, με αφορμή τα 50 χρόνια από την υπογραφή της «Συνθήκης για το καθεστώς των προσφύγων».

Η Συνθήκη αυτή προέβλεπε, μεταξύ άλλων, τη σύσταση της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ, η οποία ήταν επιφορτισμένη να βοηθήσει στη μετεγκατάσταση των 1,2 εκατομμυρίων Ευρωπαίων που είχαν μείνει άστεγοι εξαιτίας του Β' Παγκόσμιου Πολέμου. Στα 54 χρόνια της ύπαρξής της, η Ύπατη Αρμοστεία έχει βοηθήσει πάνω από 50 εκατομμύρια ανθρώπους και για τις προσπάθειές της αυτές έχει τιμηθεί δύο φορές με το Βραβείο Νόμπελ Ειρήνης.

Το διεθνές δίκαιο ορίζει ότι πρόσφυγες είναι οι άνθρωποι που δεν μπορούν ή δεν θέλουν να επιστρέψουν στις χώρες τους, εξαιτίας βάσιμου φόβου δίωξης, με βάση τη φυλή, το θρήσκευμα, τις πολιτικές τους πεποιθήσεις, την εθνικότητά τους ή τη συμμετοχή τους σε μία ιδιαίτερη κοινωνική ομάδα.

Σήμερα, η Ύπατη Αρμοστεία είναι ένας από τους κυριότερους ανθρωπιστικούς οργανισμούς στον κόσμο. Τα περισσότερα από 5.000 στελέχη της, πολλά από τα οποία αντιμετωπίζουν πολύ σοβαρούς κινδύνους κατά της προσωπικής τους ασφάλειας, βοηθούν πάνω από 20 εκατομμύρια ανθρώπους πουν συγκεντρώνουν την ιδιότητα του πρόσφυγα.

Τα τελευταία χρόνια και κυρίως μετά την κατάρρευση των καθεστώτων του «υπαρκτού σοσιαλισμού», τα κράτη-μέλη και η Ε.Ε. υιοθετούν ολοένα και αυστηρότερα μέτρα, τόσο ως προς τον χαρακτηρισμό των αιτούντων άσυλο ως προσφύγων, όσο και ως προς την όλη διαδικασία του ασύλου. Η αντίληψη που κυριαρχεί είναι ότι οι αιτούντες άσυλο δεν εγκαταλείπουν τη χώρα τους επειδή κινδυνεύει η ζωή τους, αλλά για οικονομικούς λόγους.

Η Ελλάδα αποτελεί ενδιάμεσο σταθμό για τους πρόσφυγες. Δέχεται μικρό αριθμό αιτήσεων για άσυλο, αλλά είναι η χώρα με το χαμηλότερο ποσοστό αναγνώρισης προσφυγικού και ανθρωπιστικού καθεστώτος. Τα τελευταία χρόνια το ποσοστό αναγνώρισης κυμαίνεται περίπου στο 1% επί των αιτήσεων. Η πλειοψηφία των αιτούντων άσυλο διαμένουν για μεγάλο χρονικό στη χώρα μας, αφού η διαδικασία για τη χορήγηση ή όχι του προσφυγικού ή ανθρωπιστικού καθεστώτος είναι μακροχρόνια, με αποτέλεσμα να καταλήγουν στην παρανομία χωρίς να διαφαίνεται η πολιτική βούληση για την αναγνώρισή τους και την ένταξή τους στην ελληνική κοινωνία.