Συνέντευξη από τον μαθηματικό - λογοτέχνη Τεύκρο Μιχαηλίδη

Συνέντευξη στη μαθήτρια Άντρια Χ΄΄Πολυδώρου

Ο Τεύκρος Μιχαηλίδης σπούδασε μαθηματικά στο Πανεπιστήμιο Pierre et Marie Curie (Paris VI) από όπου, το 1980, έλαβε και το διδακτορικό του στην Αλγεβρική Θεωρία Αριθμών. Από το 1981 εργάζεται ως καθηγητής Μαθηματικών στη Μέση Εκπαίδευση. Έχει γράψει διδακτικά εγχειρίδια Μαθηματικών και Πληροφορικής για την Μέση Εκπαίδευση καθώς και πληθώρα άρθρων. Κατά καιρούς συνεργάστηκε με τις εφημερίδες «Τα Νέα», «Καθημερινή», «Εξπρές» και «Βραδινή». Έχει μεταφράσει από τα Αγγλικά και τα Γαλλικά 14 βιβλία, σχετικά με τα Μαθηματικά, μεταξύ των οποίων τα πολύ γνωστά «Το θεώρημα του παπαγάλου» και «Τ’ άστρα της Βερενίκης». Από τις εκδόσεις «Πόλις» κυκλοφορεί το βιβλίο του «Μαθηματικά επίκαιρα – Συνειρμοί διαβάζοντας την εφημερίδα», «Πυθαγόρεια εγκλήματα» και το τελευταίο μυθιστόρημά του «Αχμές ο γιος του Φεγγαριού».

Τι είναι για σας τα Μαθηματικά; Μπορείτε να φανταστείτε τη ζωή σας χωρίς αυτά;

 Έχω την εντύπωση ότι ο λιτός λόγος, η καθαρά αποδεικτική διαδικασία, η ουσία δηλαδή των Μαθηματικών είναι ο μόνος τρόπος που μπορώ να σκεφτώ. Είναι ένα μεγάλο μέρος της ζωής μου, μπορώ να πω τρόπος ζωής, με τον οποίο προσπαθώ να λειτουργώ. Ως προς το αν μπορώ να φανταστώ τη ζωή μου χωρίς Μαθηματικά, όχι, αυτό είναι απ’ τα πιο δύσκολα πράγματα γιατί τα Μαθηματικά είναι όλη η ζωή, είναι αναπόσπαστο μέρος τόσο της δικής μου όσο και όλης της ζωής. Αν σου δώσω ένα πακέτο αυτοκόλλητα και σου πω να γυρίσεις όλη την πόλη και εκεί που δεν έχει Μαθηματικά να κολλάς ένα, θα επιστρέψεις με το πακέτο γεμάτο! Απόδειξη ότι παντού υπάρχουν Μαθηματικά.

Γνωρίζουμε ότι μεταφράσατε πολλά λογοτεχνικά βιβλία από τα Αγγλικά και τα Γαλλικά. Ο Άμος Οζ είπε κάποτε πως η μετάφραση είναι ένα έργο που γράφτηκε για πιάνο και παίζεται με βιολί. Μπορείτε να μας δώσετε τη δική σας άποψη;

 Έχει δίκιο, χωρίς όμως να σημαίνει ότι το βιολί χαλάει το έργο που γράφτηκε για πιάνο. Όταν μεταφράζει κανείς ένα λογοτεχνικό βιβλίο, στην πραγματικότητα το ξαναγράφει. Η δουλειά του μεταφραστή μοιάζει πολύ μ’ αυτή του δασκάλου. Και στις δύο περιπτώσεις πρέπει να πάρεις στα χέρια σου το παιδί του άλλου. Για να κάνεις σωστά τη δουλειά σου, θα πρέπει να το επιστρέψεις στο γονιό, στη συγκεκριμένη περίπτωση το βιβλίο, και εσύ στο περιθώριο να καμαρώνεις κρυφά για το δικό σου παιδί.

Μπορείτε να μας ερμηνεύσετε τον όρο " Μαθηματική Λογοτεχνία";

 Εκ πρώτης όψεως είναι δύο αντιφατικές λέξεις. Μαθηματικά, σημαίνει λιτός λόγος, μονοσήμαντη χρήση εννοιών, αποδεικτική διαδικασία. Η λογοτεχνία στηρίζεται στην αμφισημία, στη δεύτερη ανάγνωση, στην κρυμμένη αλήθεια, στο είναι και στο φαίνεσθαι. Ωστόσο και ο μαθηματικός λόγος έχει μία μορφή αφαίρεσης, και η λογοτεχνία μία εσωτερική δομή. Ειδικότερα, η μαθηματική λογοτεχνία είναι το είδος της μυθοπλασίας, που αντλεί την έμπνευση της, είτε από τα ίδια τα μαθηματικά, είτε από εκείνα τα χαρακτηριστικά των ηρώων της που δε θα μπορούσαν να ήταν τέτοια αν δεν ήταν μαθηματικοί αυτοί οι ήρωες.

Πόσα και ποια βιβλία αυτής της κατηγορίας θα μας προτείνατε;

 Πόσα; (γέλια…) Είναι γύρω στα 40…!
Το «Ο θείος Πέτρος και η εικασία του Γκόλντμπαχ» είναι ένα από τα καλύτερα και ιστορικά, περίπου το πρώτο διεθνώς που αντλεί την έμπνευσή του από τα Μαθηματικά. Το αγαπημένο μου, «Το τελευταίο παραμύθι του Μιγκέλ Τόρρες ντα Σίλβα», του Τόμας Φόγκελ και, για λίγο πιο μεγάλα παιδιά με φιλοσοφικές ανησυχίες, το βιβλίο «Κόλαση» του Κάρλο Φραμπέτι. Μπορείτε όμως να βρείτε κι άλλα πολλά στην ιστοσελίδα www.thalesandfriends.org

Από την πείρα των 26χρόνων υπηρεσίας σας στην εκπαίδευση, πώς αντιμετωπίζουν οι νέοι τα Μαθηματικά;

 Καταρχήν με μία δικαιολογημένη δυσπιστία που οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στον αυταρχικό χαρακτήρα της εκπαίδευσης η οποία έχει ωθήσει γενεές επί γενεών στη μαθηματικοφοβία. Γι’ αυτό ευθύνεται τόσο η οικογένεια όσο και ο κοινωνικός περίγυρος, που κουβαλάει για χρόνια αυτή την αντίληψη.
Ακόμη, ο τρόπος προσέγγισης ίσως δεν είναι ο καταλληλότερος, με αποτέλεσμα τα μαθηματικά εκτός από δύσκολα, να γίνονται και αντιπαθή, κυρίως γιατί δε δίνεται στους μαθητές η ευκαιρία να καταλάβουν γιατί αξίζει τον κόπο αυτή η δυσκολία.

Ποιες αλλαγές, κατά τη γνώμη σας, πρέπει να γίνουν στο εκπαιδευτικό σύστημα στον κλάδο των Μαθηματικών ώστε το μάθημα αυτό να ελκύει περισσότερο τους μαθητές;

 Το πρόβλημα είναι ότι η διδασκαλία των Μαθηματικών είναι αποκομμένη από τις πραγματικές εφαρμογές στην καθημερινή ζωή και την ιστορία των Μαθηματικών। Εάν διδάσκονταν ενταγμένα στο ιστορικό τους πλαίσιο και σε συνδυασμό με τις πρακτικές εφαρμογές τους, ενδεχομένως θα είχαμε καλύτερα αποτελέσματα. Έτσι, κατά τη γνώμη μου, θα πρέπει να ενισχυθεί ο ρόλος του μαθητή στη διαδικασία ανακάλυψης των Μαθηματικών μέσω ανοιχτών προβλημάτων, ομαδοσυνεργατικής διδασκαλίας και μέσω επιστημονικής έρευνας. Ακόμη, πιστεύω, πρέπει να μειωθεί η ποσότητα της διδασκόμενης ύλης και κυρίως της αποστηθιζόμενης ύλης. Και η χρήση των νέων τεχνολογιών στην εκπαίδευση θα προσφέρει σίγουρα πάρα πολλά.

Για συνέντευξη του Τεύκρου Μιχαηλίδη στο youtube πατήστε εδώ και εδώ