Ιούλιος Βερν

από την Γεωργία Τσιώρου

Γάλλος μυθιστοριογράφος, γεννήθηκε στις 8 Φεβρουαρίου 1828, στο νησάκι Φεϊντό, που ξεπροβάλλει μέσα από τον ποταμό Λίγηρα της Γαλλίας. Μεγάλωσε στη Νάντη. Σπούδασε νομικά στο Παρίσι. Είναι από τους πιο διαβασμένους συγγραφείς. Με ύφος γοητευτικό και γλαφυρό σε όλα του τα μυθιστορήματα, καταφέρνει να κρατά αδιάσπαστο το ενδιαφέρον μικρών και μεγάλων αναγνωστών.

Έγραψε 400 έργα: 55 μυθιστορήματα, δεκάδες θεατρικά έργα, δεκάδες λιμπρέτα, εκατοντάδες διηγήματα, ταξιδιωτικά, χρονογραφήματα και δοκίμια.

Τα πιο σημαντικά του έργα είναι «Ροβήρος ο κατακτητής», «Σχολή των Ροβινσώνων», «Μιχαήλ Στρογγώφ», «Μεσημβρινός αστέρας», «Οι Μαύρες Ινδίες», «Οι τύχες τριών Ρώσων και τριών Άγγλων στην Νότια Αφρική», «Τα τέκνα του πλοιάρχου Γκραντ», «Ο δεκαπενταετής πλοίαρχος», «Ο γύρος της Γης σε ογδόντα ημέρες», «Από τη Γη στη Σελήνη», «Γύρω από τη Σελήνη», «Στα κύματα και στη φωτιά», «Είκοσι χιλιάδες λεύγες υπό την θάλασσα», «Μυστηριώδης νήσος» κ.α.

ΕΠΙΡΡΟΕΣ ΤΟΥ

Είχε επηρεαστεί από τον Έντγκαρ Άλαν Πόε και το Ντάνιελ ντι Φόε, τους οποίους διάβαζε μανιωδώς κατά τη διάρκεια των νομικών του σπουδών. Σύχναζε στα λογοτεχνικά σαλόνια της μαντάμ Ζομινί, της μαντάμ Μαριανί και της κυρίας Μπαρέρ, συμμετέχοντας σε συζητήσεις για φιλοσοφία, παράξενα πνευματικά παιχνίδια, μυθολογίες και πολλές υπερβολικές ιστορίες.

Γνωριζόταν με το Βίκτωρα Ουγκώ, τη Γεωργία Σάνδη, τον Αλφόνσο Λαμαρτίνο, καθώς και με τον Αλέξανδρο Δουμά και το γιο του. Μαζί με τον πατέρα Δουμά γράφει πολλά θεατρικά έργα για την παρισινή σκηνή.

Αυτό όμως που τον σημάδεψε ήταν η γνωριμία με έναν παράξενο άνθρωπο, έναν τυφλό εξερευνητή, τον Ζακ Αραγκώ (1790-1855) που είχε γυρίσει όλη την υφήλιο αναζητώντας το παράξενο και που είχε ιδρύσει τη «Λέσχη των Αραγκωναυτών», στην οποία συμμετείχε και ο Βερν. Το αποτέλεσμα αυτής της παράξενης φιλίας ήταν και το έργο «Πέντε εβδομάδες με ένα αερόστατο», που τον έκανε διάσημο παντού.

Οι συναναστροφές του ήταν αρκετά παράξενες, ειδικά με έναν εκατομμυριούχο, που λεγόταν Δημήτριος Τζανίνι. Στην παράξενη αλληλογραφία τους τον αποκαλεί «Μέγα νομοθέτη Σόλωνα» και του αναθέτει «το σχεδιασμό της νομοθεσίας ενός νέου κόσμου, που θα . Λέγεται ότι και οι δυοξεπηδήσει από τα ερείπια του παλιού» συμμετείχαν σε μια μυστική εταιρεία που σχεδίαζε να δημιουργήσει ένα νέο σχέδιο για μια ουτοπική κοινωνία, με στόχο την πειραματική εφαρμογή της σε ένα μικρό κρατίδιο. Αυτή η οργάνωση είναι ένας παράγοντας που κρύβεται σχεδόν σε κάθε του έργο.

ΠΡΟΦΗΤΕΙΕΣ

Ονόμαζε τους αναγνώστες του «συνταξιδιώτες», παρασέρνοντάς τους στα ταξίδια του στο Άγνωστο, στο Μέλλον, και μιλούσε στην καρδιά αυτού που ξεφύλλιζε κάποιο από τα βιβλία του. Έχει επικρατήσει γι’ αυτόν ο χαρακτηρισμός «προφήτης του εικοστού αιώνα», αλλά μήπως έχει απλά αντιγράψει ο εικοστός αιώνας τον Ιούλιο Βερν;

Τα έργα του, στα οποία είχε δώσει μυθιστορηματικό χρώμα, ήταν αποτέλεσμα μελέτης. Για παράδειγμα, το υποβρύχιο του κάπταιν Νέμο, το ονόμασε Ναυτίλο, από το όστρακο στη λειτουργία του οποίου βασίστηκε και η λειτουργία του υποβρυχίου, αφού καθορίζει με την ποσότητα του αέρα που κρατάει μέσα στους θαλάμους του κελύφους του, το βάθος που θέλει να βρεθεί.

Πριν γράψει κάποιο βιβλίο του, έκανε λεπτομερείς έρευνες σε οποιαδήποτε πηγή θα μπορούσε να του προσφέρει κάποια πληροφορία: από περίεργες (για την εποχή του) θεωρίες μέχρι αρχεία εφημερίδων, ψάχνοντας για οτιδήποτε ασυνήθιστο. Για παράδειγμα, στο «Ο γύρος του κόσμου σε ογδόντα ημέρες», έμαθε όλα τα δρομολόγια ακόμα και των πιο απομακρυσμένων χωρών, καθώς και λεπτομέρειες που μπορούσαν να καθυστερήσουν το κάθε δρομολόγιο, όπως κοινωνικές αναταραχές κ.α. Επίσης, πριν γράψει το «Από την Γη στη Σελήνη» συναντήθηκε με το μεγάλο αστρονόμο, μυστικιστή και συγγραφέα του φανταστικού, Καμίλ Φλαμαριόν, για να συζητήσουν το μυστηριώδες σύγγραμμα του τελευταίου «Περί του πλήθους κατοικημένων κόσμων και περί της δυνατότητας επαφής τους» (1864!). Ακόμα μελέτησε μαζί με τον καθηγητή των μαθηματικών Ανρί Γκαρσέ, ώσπου κατέληξε να σχεδιάσει μια ολόκληρη . Για να σχεδιάσει το Άλμπατρος, τοαληθινή διαστημική αποστολή» αερόπλοιο στο οποίο ταξίδευε ο «Ροβήρος ο κατακτητής», βασίστηκε στα πρότυπα σχέδια του Λεονάρντο Ντα Βίντσι.

ΟΙ ΗΡΩΕΣ ΤΟΥ

Όλοι οι ήρωές του ταξιδεύουν. Ενδιαφέρονται για κοινωνικά ζητήματα και έχουν αρκετή ανθρωπιά. Οι ήρωές του ανήκουν πάντα σε μια αδικημένη μερίδα ανθρώπων. Μέσα από τα βιβλία υπερασπίζεται πάντα τους αδύνατους. Ήταν ενάντια στη σκλαβιά. Οι ήρωες είναι θαρραλέοι, έξυπνοι, πολυμήχανοι και ταξιδεύουν, είτε επειδή τους αρέσει είτε από υποχρέωση.
Ωστόσο, πρέπει να σταθούμε ιδιαίτερα σε έναν ήρωά του, τον κάπταιν Νέμο, που είναι το alter ego του Ιουλίου Βερν.

Ονειρεύεται τον εαυτό του και την κοινωνία στην οποία θέλει να ζήσει σαν το καθεστώς του Ναυτίλου και τον ίδιο σαν το δίκαιο κυβερνήτη του. Η εμφάνιση του Νέμο στην Μυστηριώδη νήσο, την οποία έγραψε μετά τον βαρύ τραυματισμό του, που τον υποχρέωσε να μην ταξιδεύει καθόλου, καθρεπτίζει την κατάσταση του ίδιου. Όπως ο Νέμο περιμένει την καταστροφή του νησιού εγκλωβισμένος, έτσι και ο Βερν περιμένει τον θάνατό του. Βλέπει τα όνειρά του για μια ιδανική κοινωνία να εξανεμίζονται, αφού και ο Νέμο είναι πλέον μόνος στον Ναυτίλο.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Ο άνθρωπος που προσπαθεί να ανακαλύψει νέους κόσμους και πλανήτες, στην ουσία προσπαθεί να ανακαλύψει τον εαυτό του. Αυτή είναι η ουσία του κάθε ταξιδιού (τα άξια είδα), που είναι το μέσον που χρησιμοποιεί ο Βερν στα έργα του.


«…το πείραμά μου πέτυχε. Τέλεσα την αποστολή μου, αλλά έφθασα πολύ γρήγορα στο σκοπό μου. Βιάστηκα. Δεν είσαστε ακόμα ώριμοι, δεν μπορείτε να καταλάβετε. Θα έρθει αργότερα αυτή η ώρα και τότε μόνο θα ανοίξετε τα μάτια σας. Φεύγω λοιπόν και παίρνω μαζί μου το μυστικό μου. Όμως, το τρομερό αυτό μυστικό δεν θα χαθεί τελείως για την ανθρωπότητα. Τίποτα δεν χάνεται. Πρέπει μονάχα κάθε αγγελιοφόρος να έρχεται στην ώρα του…»